جعبه فیوز یک قاب است که فیوزها را در خود نگه میدارد و با استفاده از کلیدها، رلهها و سوئیچها، جریان الکتریکی را به قسمتهای مختلف ساختمان هدایت میکند. این جعبهها در ساختمانهای مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار میگیرند و هدف آنها حفاظت از اتصالات الکتریکی در برابر آسیب است.
جعبه فیوز، که به آن تابلوی برق یا تابلو فیوز نیز گفته میشود، قلب سیستم برقرسانی منزل یا محل کار شماست. این جعبه حاوی فیوزها و کلیدهای مینیاتوری است که وظایف مهمی را بر عهده دارند، از جمله:
- محافظت از مدارهای الکتریکی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه: فیوزها با ذوب شدن رشته فلزی خود در هنگام عبور جریان بیش از حد، مدار را قطع میکنند و از آسیب دیدن سیمها و تجهیزات الکتریکی جلوگیری میکنند.
- کنترل و جداسازی مدارهای مختلف: کلیدهای مینیاتوری به شما امکان میدهند هر مدار را به طور جداگانه کنترل کنید و در صورت بروز مشکل، فقط مدار معیوب را خاموش کنید.
- توزیع برق به بخشهای مختلف: جعبه فیوز، برق ورودی را به چندین مدار مجزا تقسیم میکند و به هر قسمت از ساختمان یا محل کار شما برق میرساند.
انواع جعبه فیوز
انواع مختلفی از جعبههای برق وجود دارند که شامل پلاستیک، فایبرگلاس و فلز میشوند. این جعبهها باعث مرتبشدن فیوزها، آسانشدن دسترسی به آنها، حفاظت در برابر عوامل خارجی و کاهش خطرات ناشی از سوختگی چندین فیوز به صورت همزمان میشوند. جعبههای فیوز در دو نوع اصلی روکار و توکار موجود هستند:
- جعبه فیوز روکار: این نوع جعبه روی دیوار نصب میشود و به راحتی قابل مشاهده و دسترسی است.
- جعبه فیوز توکار: این نوع جعبه داخل دیوار نصب میشود و با سطح دیوار همسطح است.
·········································································
·········································································
اجزای اصلی جعبه فیوز
اجزای اصلی جعبه فیوز عبارتند از:
- فیوزها: فیوزها از رشته فلزی نازکی ساخته شدهاند که در صورت عبور جریان بیش از حد ذوب میشوند. هر فیوز برای محافظت از یک مدار خاص با آمپر مشخص طراحی شده است.
- کلیدهای مینیاتوری: کلیدهای مینیاتوری به شما امکان میدهند هر مدار را به طور جداگانه روشن یا خاموش کنید. آنها همچنین دارای دکمهای برای قطع جریان در مواقع اضطراری هستند.
- ریل: فیوزها و کلیدهای مینیاتوری روی ریلهای فلزی نصب میشوند.
- بدنه: بدنه جعبه فیوز از جنس پلاستیک یا فلز است و تمام اجزای داخلی را در خود جای میدهد.
- برچسبها: برچسبها روی هر فیوز یا کلید مینیاتوری نصب میشوند و نشان میدهند که کدام مدار را کنترل میکنند.
نحوه کار با جعبه فیوز
برای کار با جعبه فیوز، باید مراحل زیر را انجام دهید:
- درب جعبه فیوز را باز کنید.
- فیوز یا کلید مینیاتوری مربوط به مدار معیوب را پیدا کنید.
- اگر فیوز سوخته باشد، آن را با یک فیوز جدید با آمپر مناسب تعویض کنید.
- اگر کلید مینیاتوری قطع شده باشد، آن را به حالت روشن برگردانید.
- درب جعبه فیوز را ببندید.
نکات ایمنی در استفاده از جعبه فیوز
نصب جعبه فیوز باید با رعایت استانداردهای ایمنی انجام شود تا کارایی و طول عمر آن تضمین گردد. بهترین محل نصب معمولاً در ارتفاعی حدود یک و نیم متر از سطح زمین و در محیطی خشک و در دسترس است تا در مواقع اضطراری بتوان به راحتی به آن دسترسی داشت. همچنین لازم است هر مدار اصلی مانند روشنایی، پریزها یا وسایل پرمصرف فیوز جداگانه داشته باشد تا در صورت بروز مشکل، فقط همان بخش دچار قطعی شود و کل ساختمان بدون برق نماند. بررسی دورهای سلامت فیوزها نیز اهمیت زیادی دارد و باید توسط افراد متخصص انجام شود. در نهایت توصیه میشود عملیات نصب و سیمکشی جعبه فیوز صرفاً توسط برقکاران مجرب انجام گیرد تا خطرات احتمالی به حداقل برسد.
- مطمئن شوید که تمام ابزار و مواد لازم مانند سیمکشی، اتصالدهندهها، پیچگوشتی، انبردست و دستکش ایمنی را در اختیار دارید.
- قبل از شروع، برق عمومی ساختمان را قطع کنید تا از خطر برقگرفتگی جلوگیری شود.
- جعبه فیوز ساختمان را پیدا کنید و با استفاده از پیچگوشتی آن را باز کنید.
- سیمکشی را بر اساس طرح توزیع برق ساختمان مرتب کنید و سیمها را به فیوزهای مناسب وصل کنید.
- مطمئن شوید که سیمها به درستی محکم شده و تنظیم شدهاند. برای اطمینان از نتایج با کیفیت، از یک برقکار ماهر استفاده کنید
- همیشه قبل از کار با جعبه فیوز، برق را از طریق کلید اصلی قطع کنید.
- از دست زدن به فیوزها یا کلیدهای مینیاتوری با دست خیس خودداری کنید.
- در صورت مشاهده هرگونه آسیب به جعبه فیوز یا سیمها، با یک برقکار مجاز تماس بگیرید.
- هرگز سعی نکنید فیوزها را با سیم یا سایر مواد رسانا جایگزین کنید.
انتخاب جعبه فیوز مناسب
برای خرید یک جعبه فیوز مناسب باید به چند نکته مهم توجه کرد. اولین موضوع، تعداد مدارها و میزان مصرف برق در ساختمان است زیرا هرچه مصرف بیشتر باشد به جعبهای بزرگتر با تعداد فیوزهای بالاتر نیاز است. جنس بدنه نیز اهمیت زیادی دارد و معمولاً بدنههای فلزی یا PVC نسوز به دلیل مقاومت بالاتر در برابر حرارت و ضربه توصیه میشوند. همچنین انتخاب برند معتبر و قطعات استاندارد در افزایش ایمنی نقش اساسی دارد. بهتر است همیشه جعبهای انتخاب شود که امکان توسعه و اضافه کردن فیوزهای بیشتر در آینده را داشته باشد تا در صورت نیاز به تجهیزات برقی جدید، با محدودیت مواجه نشوید.
انتخاب جعبه فیوز مناسب برای شما به عوامل مختلفی از جمله تعداد مدارهای الکتریکی، نوع ساختمان و میزان برق مصرفی شما بستگی دارد. این نوع سیمکشی برای دستگاههای ولتاژ پایین مانند ۱۲ یا ۲۴ ولت مناسب است و برای سیمکشی داخلی و خارجی ساختمان استفاده میشود.
ارتفاع مناسب برای جعبه فیوز
ارتفاع استاندارد برای نصب جعبه فیوز توسط هیچ مرجع یا سازمان معتبری در ایران به طور مشخص تعیین نشده است.
با این حال، برخی از قواعد کلی وجود دارد که میتوانید برای نصب ایمن و کاربردی جعبه فیوز از آنها پیروی کنید:
- کلیدهای برق باید در ارتفاعی بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر از کف تمامشده ساختمان نصب شوند.
- پریزهای برق، تلفن و آنتن باید حداقل در ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از کف قرار گیرند.
- جعبه فیوز در ارتفاعی بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ سانتیمتر از کف ساختمان نصب شود و همچنین باید دستکم ۱ متر بالاتر از لولههای آب و گاز قرار گیرد.
- پنل و گوشی آیفون باید در ارتفاعی بین ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر از کف نصب شده و فاصلهی استانداردی از یکدیگر داشته باشند.
- آویز لامپها باید با فاصلهای حدود ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر از سقف ساختمان در نظر گرفته شوند.
- تمام قوطیها (کلید و پریز) باید در فاصلهای بین ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر از چهارچوب در نصب شوند.
1. دسترسی آسان
- جعبه فیوز باید در محلی نصب شود که به راحتی قابل دسترسی باشد. این امر به شما امکان میدهد تا در صورت نیاز به تعویض فیوز یا عیبیابی، به راحتی به آن دسترسی داشته باشید.
- ارتفاع مناسب: جعبه فیوز را در ارتفاعی نصب کنید که به راحتی بتوانید آن را ببینید و به کلیدها و فیوزها دسترسی داشته باشید.
- معمولاً، ارتفاع مناسب برای نصب جعبه فیوز بین 150 تا 180 سانتیمتر از سطح زمین است.
2. ایمنی
- جعبه فیوز را دور از دسترس کودکان نصب کنید.
- جعبه فیوز را دور از منابع گرما و رطوبت نصب کنید.
- از نصب جعبه فیوز در محیطهای خورنده یا مناطق مستعد انفجار خودداری کنید.
3. استانداردهای محلی
- قبل از نصب جعبه فیوز، با اداره برق یا پیمانکار برق خود مشورت کنید تا از رعایت قوانین و مقررات محلی اطمینان حاصل کنید.
- ممکن است در برخی از مناطق، الزامات یا محدودیتهای خاصی برای ارتفاع نصب جعبه فیوز وجود داشته باشد.
4. کاربرد و نوع ساختمان
- در ساختمانهای مسکونی: ارتفاع جعبه فیوز را طوری تنظیم کنید که برای همه اعضای خانواده، از جمله کودکان و افراد مسن، به راحتی قابل دسترسی باشد.
- در محلهای کار: ارتفاع جعبه فیوز را طوری تنظیم کنید که برای کارکنان و پرسنل به راحتی قابل دسترسی باشد.
- در مکانهای عمومی: جعبه فیوز را در محلی نصب کنید که به راحتی قابل مشاهده و در دسترس افراد باشد.
قیمت جعبه فیوز در بازار
قیمت جعبه فیوز در بازار به عوامل متعددی بستگی دارد. ظرفیت جعبه و تعداد فیوزهایی که در آن جای میگیرند، یکی از اصلیترین شاخصها در تعیین قیمت است. علاوه بر آن، برند کلیدها و فیوزها، جنس بدنه و امکانات جانبی مانند وجود کلید محافظ جان یا سیستمهای هوشمند نیز تأثیرگذار خواهند بود. به طور کلی، جعبه فیوزهای خانگی در ایران از چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان قیمت دارند و انتخاب آن باید بر اساس نیاز پروژه و بودجه در دسترس انجام شود.
نکات مهم
- از نصب جعبه فیوز بر روی سطوح ناهموار یا ناپایدار خودداری کنید.
- از آویزان کردن یا قرار دادن اشیاء روی جعبه فیوز خودداری کنید.
- به طور مرتب جعبه فیوز خود را از نظر وجود گرد و غبار و علائم آسیب بررسی کنید.