امروزه استفاده از وسایل الکتریکی و دستگاه‌های برقی در زندگی بشر جدایی ناپذیر است. جدای تولید برق انتقال این جریان هم بسیار مهم است. وقتی که برق تولید شد نقش سیم و کابل‌ها برای انتقال جریان به دستگاه ها و تجهیزات بسیار حیاتی است. سیم و کابل انواع مختلفی دارد که یکی از آنها سیم افشان است که در اینجا به طور کامل بررسی می کنیم. 

سیم افشان چیست؟

سیم افشان دارای چندین رشته نازک فلزی به عنوان هادی جریان برق است که دارای روکش به عنوان عایق است. در حال حاضر بهترین فلز برای جریان برق مس است که مزایای بسیار زیاد دارد ولی قیمت بالایی دارد که بجای آن می توان از آلومینیوم استفاده کرد. معمولا از PVC به عنوان روکش استفاده می‌شود. برای حفاظت از بخش قسمت هادی مسی نباید ضخامت عایق پایین باشد.

سیم افشان بسته به کاربردهای مورد نظر دارای سایزهای متفاوتی است. که عمده‌ترین مصرف سیم افشان سایزهای 1، 1.5، 2.5 و 4 است. مهمترین ویژگی سیم افشان قابلیت منعطف‌تر بودن آن است.

انواع سیم افشان

سیم افشان بر اساس انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شود. می‌توان بر اساس نوع هادی و بر اساس ولتاژ تقسیم بندی می‌شود. براساس هادی می توان به انواع زیر تقسیم بندی کرد: 

• سیم افشان مسی
• سیم افشان آلومینومی 
• ترکیب مس آلومینیوم

در این بین بالاترین کیفیت متعلق به سیم افشان مسی است که علاوه بر ایمنی دارای دوام بیشتر است و مقاومت جریان کمتری دارد. 

دسته‌بندی دیگری که می‌توان از سیم‌های افشان داشت می‌توان آنها را بر اساس نوع ولتاژ تقسیم‌بندی کرد. 

• سیم افشان با ولتاژ 300/500 : این سیم دارای کاربردهای زیادی در برق‌کسی ساختمان دارد
• سیم افشان با ولتاژ 450/750: این نووع سیم برای سیستم‌های روشنایی یا درون وسایل الکتریکی، سیم‌کشی ساختمان استفاده می‌شود. 

کاربرد و مشخصات سیم افشان

بیشترین کاربرد سیم افشان در سیم‌کشی داخل ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی است. مهمترین مشخصه‌ی این نوع سیم‌ها انعطاف بالای آنهاست. این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود در جاهایی که نیاز به خمیدگی باشد راحت‌تر بتوان از این نوع سیم استفاده کرد. به همین دلیل از سیم افشان به راحتی می‌توان در داکت و تابلوهای فرمان استفاده کرد. مهمترین کاربرد سیم افشان شامل موارد زیر است:

• سیم‌کشی داخل ساختمان: سیم افشان برای نصب در لوله‌ها، روی گچ یا در فضاهای خشک کاربرد دارد.
• تجهیزات الکتریکی متحرک: مانند وسایل الکتریکی و صنعتی و وسایلی که نیاز به انعطاف زیاد دارند.
• سیستم‌های روشنایی: برای نصب در لامپ‌ها و چراغ‌ها 
• ابزارآلات صوتی و تصویری:مانند تلویزیون و سیستم‌های صوتی
• ماشین‌آلات صنعتی: در تجهیزاتی که نیاز به حرکت و انعطاف دارند.

مشخصات فنی سیم افشان

مشخصات فنی سیم افشان به صورت زیر است:

• هادی: این نوع سیم دارای مس است که برای نرم شدن و انعطاف‌پذیر شدن آن مس را آنیل می کنند.
• ساختار هادی: در سیم افشان معمولا چندین رشته آنیل شده وجود دارد که بهم تابیده شده هستند.
•  عایق: این نوع سیم دارای عایق pvc  یا پلاستیکی است. 
• ولتاژ: این سیم معمولا ولتاژ 300 الی 500 و یا 450 الی 750 ولت را شامل می‌شود.
• انعطاف پذیری: مهمترین مشخصه‌ی این نوع سیم انعطاف‌پذیری بالای آن است که باعث می‌شود راحت در جاهای پر پیچ و خم استفاده شود. 

چند نکته برای استفاده از سیم افشان

• سیم افشان برای استفاده در محیط‌های خشک است. برای استفاده در جاهای مرطوب و یا در زیر زمین بدون حفاظ اصلا مناسب نیست. 
• استفاده روکار از این نوع سیم اصلا توصیه نمی‌شود. بهتر است داخل لوله، سینی کابل و یا داخل تابلو برق و تجهیزات استفاده شود.
• انتخاب سطح مقطع: با توجه به میزان جریان، دما و نوع محیط باید سیم افشان مورد نظر را استفاده کرد. 

نحوه‌ی تشخیص سیم افشان استاندارد

 برای تشخیص اینکه یک سیم افشان استاندارد است یا نه باید به چند نکته‌ی فنی و ظاهری دقت کرد. که در ادامه به همه‌ی آنها اشاره خواهیم کرد:

• دارای نشان استاندارد ملی ایران: هر سیم باید دارای نشان استاندارد ملی(ISIRI) باشد که روی روکش چاپ می‌شود. این نشان باید همراه با کد باشد برای مثال به صورت (ISIRI 607, ISIRI 3569) باشد. چاپ روی سیم باید واضح و خوانا باشد. اگر هیچ نشانی نداشته باشد یا چاپ آن بی کیفیت باشد نشان از غیر استاندارد بودن محصول دارد. 
• بررسی هادی : اگر هادی از نوع مس باشد باید خیلی مراقب بود که مس تقلبی نباشد. هادی مس باید کاملا براق و یکنواخت باشد اگر مس سیاه بود باید شک کرد که مس ناخالص یا بازیافتی است. البته باید دقت کرد که ممکن است که مس در معرض رطوبت باشد و اکسید شده باشد که مصداق ناخالصی نیست.
• آزمایش آهنربا: سیم افشان نباید به آهنربا بچسبد. اگر به آهنربا چسبید ممکن است که داخل مس از آهن استفاده شده باشد. 
• ضخامت و کیفیت روکش عایق: یکی از مواردی که بهای تمام شده سیم افشان را کم می‌کند استفاده از عایق ارزان و بی‌کیفیت است. برای حفاظت از هادی باید عایق دارای ضخامت مناسبی باشد و نازک نباشد. 
• وزن نسبی: برای دو سیم با سطح مقطع برابر، سیم افشان سنگین‌تر معمولا از مس خالص‌تر و بهتر استفاده شده است چون متقلبان با کاهش مس و افزایش ضخامت روکش سعی دارند که وزن را جبران کنند. 
• اندازه گیری قطر: اگر سایز سیم افشان برای مثال 2.5 باشد باید سطح مقطع مس نزدیک به این عدد باشد. 
• خرید ز برندهای معتبر: برای خرید مطمئن از برندهایی که دارای شهرت خوبی در بازار دارند استفاده کنید. 
• تست تجربی: برای تست تجربی یک مقداری از سیم را لخت کنید و با چاقو مس رو بخراشید باید رنگ آن قرمز و براق باشد.