به مجموعه عملیاتی که در یک ساختمان انجام می‌شود مانند ایجاد انشعاب و لوله‌گذاری برای هدایت جریان برق، طراحی برق ساختمان، نصب جعبه تقسیم و جعبه فیوز، عبور سیم‌های الکتریکی، نو کردن سیم‌های قدیمی برق، نصب تابلو برق پلاستیکی، فنرزنی، ترازبندی مکان پریزها و کلیدها روی دیوار و غیره، سیم کشی ساختمان می‌گویند. سیم‌کشی ساختمان یکی از مهمترین مراحل در ساخت و ساز ساختمان و برای اتصال برق پروژه می‌باشد. عملیات سیم‌کشی ساختمان بسیار مهم است و می‌بایست مراحل آن به درستی، طبق آیین‌های اجرایی و قوانین و همچنین توسط یک برقکار مجرب انجام شود وگرنه ممکن است مشکلات جبران ناپذیری مثل برق گرفتگی و مرگ افراد ساکن در ساختمان رخ دهد.
انواع سیم در سیم کشی
سیم یکی از تجهیزات مورد نیاز در سیم کشی است که کارایی بسیار زیادی در صنعت برق دارد. ساختار سیم از یک هادی برای عبور جریان برق و یک عایق برای جلوگیری از نشت برق ساخته شده است. از نظر ساختار درونی سیم های برق به سه دسته که شامل: سیم افشان، سیم نیمه افشان و سیم مفتولی تقسیم می‌شوند:
• سیم مفتولی: سیم مفتولی به عنوان سیم تک لا هم شناخته می‌شود. این سیم یک نوع سیم خشک است که قابلیت فرم‌دهی دارد. به طور معمول از سیم مفتولی در تابلو برق استفاده می‌شود. این نوع سیم دارای ولتاژ۴۵۰ تا۷۵۰ ولت و سطح مقطع‌هایی با ۱٫۵ تا ۲۴۰ میلی متر برای جریان‌های گوناگون طراحی و ساخته شده است.
• سیم افشان: سیم افشان یا چند رشته‌ای، یک سیم پرکاربرد است و در ساختارآن تعداد زیادی سیم مسی نازک به هم پیچیده ویک روکش از جنسPVC استفاده شده است. این نوع سیم نرم بوده و دارای انعطاف پذیری بالایی هستند و به همین دلیل در سیم کشی ساختمان و در محل‌هایی که نیاز است سیم‌ها خم شوند و یا پیچ خورده باشند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. ولتاژ سیم افشان ۵۰۰-۳۰۰ ولت است.
• سیم نیمه افشان: این نوع سیم مابین سیم مفتولی و افشان است. یعنی تعداد رشته‌های تشکیل دهنده این سیم از سیم افشان کمتر است و همچنین انعطاف پذیری آن نسبت سیم افشان پایین‌تر است. ولتاژ مربوط به سیم نیمه افشان 450 تا 570 است و کارایی آن شبیه سیم مفتولی است.
• سیم لاکی: این سیم از یک رشته سیم ساخته شده است که با یک لایه نازکی از عایق پوشیده شده است. سیم لاکی به عنوان سیم ترانس نیز شناخته می‌شود و در سیم پیچی‌های موتور و ترانسفورماتور کاربرد دارد.
• سیم نایلون: سیم نایلون یا سیم سفید از دو سیم نازک که به طور معمول به هم چسبیده‌اند، تشکیل شده است. سیم نایلون در مراکز اداری و سیم کشی ساختمان کاربرد دارد.
کابل های افشان معمولا از چند رشته سیم افشان تشکیل شده است.
·········································································
🔔 برق کمال صنعت عرضه کننده انواع سیم و کابل از برترین برندهای بازار 🔔
························································
متدهای سیم کشی توکار
انواع سیم کشی ساختمان بر اساس کاربرد و قدمت سازه و نوع پروژه به دو روش توکار و روکار انجام می‌شود. در روش توکار همه سیم‌ها و اتصالات داخل لوله‌های مخصوص و داخل دیوار قرار گرفته یا از زیر گچ یا سیمان عبور می‌کنند. در روش سیم کشی توکار هم می‌توانید از سیم‌های مجهز به چند لایه عایق در دیوار استفاده کنید و هم می‌توانید لوله‌های خرطومی مخصوص این کار را در زیر گچ‌ها کار بگذارید. بنابراین در این روش از آسیب دیدن سیم‌ها جلوگیری می‌شود و طول عمر سیم‌ها افزایش پیدا می‌کند. از مزایای این نوع سیم کشی ایمنی بالا و حفظ زیبایی ظاهری ساختمان است. سیم کشی توکار به سه روش مختلف انجام می‌شود که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
سیم کشی توکار از طریق جعبه فیوز
این روش از شیوه های نوین سیم کشی توکار ساختمان است و باید برای هر قسمت از منزل مثل آشپزخانه، پذیرایی، اتاق خواب و ….. به صورت جداگانه انجام شود. جعبه فیوز موجب تعادل توزیع برق در ساختمان می‌شود. محل قرارگیری جعبه فیوز بسیار با اهمیت است و باید در فاصله کمی از تابلو برق مرکزی نصب گردد. محل مناسب برای نصب جعبه فیوز قسمت ورودی درب ساختمان است و همه سیم‌های مصرف کننده در یک ساختمان ابتدا وارد جعبه فیوز برق می‌شوند. سپس با توجه به میزان جریان و نوع نیاز به مصرف کننده‌هایی مثل کلید و پریز کولر، روشنایی‌های ساختمان و …. هدایت شوند. در صورتی که ساختمان‌ها به جعبه فیوز تجهیز شده باشند، اگر در یکی از مدار ها مشکلی به وجود آید، فقط برق همان مدار قطع شده و برای دیگر مدارها هیچ مشکلی به وجود نخواهدآمد. جعبه فیوز برق در اندازه‌های مختلف در بازار وجود دارد و تعداد کلیدهای مینیاتوری در جعبه فیوز ظرفیت و اندازه آن را مشخص می‌کند.
·········································································
🔔 اطلاع از آخرین قیمت فلزات در بازار ایران🔔
قیمت لحظه ای آلومینیوم – قیمت لحظه ای مس
························································
به طور معمول جعبه فیوزهایی که در ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند 12 تایی است یعنی 12 عدد کلید مینیاتوری می‌توان در آن نصب کرد. به تعداد مصرف کننده‌هایی که در ساختمان دارید باید در جعبه، فیوز نصب کنید. توصیه می‌کنیم چند فیوز هم به صورت رزرو داشته باشید زیرا اگر در آیند تصمیم بگیرید یک مصرف کننده به طور مثال کولر گازی نصب کنید، اگر جعبه فیوز شما پر باشد، دردسرهای زیادی را تحمل خواهید کرد. این نوع سیم کشی ساختمان به علت نیاز به استفاده از مقدار سیم بیشتر برای سیم کشی مجزای هر قسمت از ساختمان، نسبت به سایر انواع سیم کشی، هزینه نسبتا بالاتری دارد.
سیم کشی توکار از طریق کلید و پریز
در این روش از قوطی کلیدو پریز به منظور اجرای سیم کشی توکار استفاده می‌شود. کلید و پریز از تجهیزات انتقال دهنده جریان برق در ساختمان هستند. با استفاده از این دو قطعه دسترسی آسان و ایمن به برق در ساختمان مقدور است. کلید یک تجهیز است که برای وصل یا قطع کردن جریان برق به کار برده می‌شود و پرکاربردترین نوع آن کلید مکانیکی است که با نیروی دست عمل می‌کند. پریز برق برای اتصال وسایل خانگی و اداری مانند کولر، یخچال و غیره به برق در ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که در ساختمان لازم است پریزهای دارای اتصال زمین استفاده شود. در روش سیم کشی توکار از طریق کلید و پریز برای قرار گیری سیم ها متناسب با اندازه کلید و پریز فضای مناسبی در نظر گرفته می‌شود. محفظه لحاظ شده درون دیوار نصب و اجرا می‌شود بنابراین به زیبایی ظاهری ساختمان هیچگونه آسیب و صدمه ای وارد نمی‌شود و همچنین می‌توان با باز کردن پیچ‌های کلید و پریز به سیم‌ها و اتصالات به راحتی دسترسی پیدا کنید.
سیم کشی توکار از طریق جعبه تقسیم
این روش سیم کشی ساختمان در گذشته بیشتر مورد استفاده بوده و علی رغم سنتی بودن آن هنوز هم در برخی از ساختمان‌ها به کار برده می‌شود. این روش سیم کشی در قسمت بالایی دیوارها انجام می‌پذیرد. در قسمت فوقانی دیوارها مجرایی مخصوص عبور سیم‌ها در نظر گرفته می‌شود. در این روش سیم‌ها به صورت افقی از درون مجرای مخصوص عبور می‌کنند. جعبه‌های تقسیم، به طور معمول در قسمت بالای کلید و پریزها و به فاصله 30 الی 40 سانتی متر از سقف نصب می‌شوند تا تقسیم سیم‌ها، در داخل آن ها انجام شود. اما در حال حاضر به علت پیشرفت و توسعه تجهیزات سیم کشی و عیب یابی آسان‌تر سایر روش‌های سیم کشی، جعبه تقسیم، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اصول سیم کشی ساختمان
یکی از مهمترین و اساسی‌ترین بخشها در ساختمان‌سازی، اصول سیم کشی ساختمان (برق‌کاری) است. در ادامه مراحل مختلف سیم کشی ساختمان به صورت اصولی را مشاهده میکنید:
- ترسیم نقشه سیم کشی ساختمان: قبل از سیم کشی ساختمان لازم است محل عبور سیم‌ها بر اساس یک نقشه اصولی و استاندارد مشخص شود.
- تعیین فواصل و خطوط تراز سیم کشی: فاصله‌های میان کلیدها، پریزها، و همچنین محل قرارگیری خروجی‌های مربوط به روشنایی و… باید مشخص شود و خط تراز ارتفاع از کف ساختمان برای کلید و پریزها با استفاده از تجهیزات مربوطه مشخص شود.
- تجهیزات سیم کشی ساختمان: یکی از اصول سیم کشی ساختمان استفاده از ابزارها و تجهیزات تخصصی است.
- کنده کاری برای سیم کشی داخل دیوار: مسیرهای مشخص شده برای عبور سیم ها و محل قرارگیری کلید و پریزها می‌بایست کنده شود.
- قوطی گذاری: قوطی‌ها در محل قرارگیری و نصب کلید و پریزها و با رعایت ترازبندی، درون گچ محکم می‌شوند.
- لوله گذاری: سیم های برق برای جلوگیری از پوسیدگی، اتصالی باید داخل لوله‌های برق در کل ساختمان هدایت شوند.
- نصب جعبه فیوز و جعبه آنتن: جعبه فیوز و آنتن ساختمان در مکان‌های معین شده در نقشه سیم کشی، نصب می‌شوند.
- سیم کشی: در این مرحله سیم‌ها از درون لوله‌های داخل دیوار عبور کرده و به خروجی‌های تعیین شده نظیر جعبه‌فیوز، محل خروجی سیستم‌های روشنایی، جای کلیدها و پریزها و …… فرستاده می‌شود.
- نصب فیوز و آنتن: فیوزهای مورد نیاز با توجه به استانداردها و نقشه‌های طراحی شده درمحل داخل جعبه فیوز ساختمان را متصل کرده و سیم آنتن را از پشت بام به داخل جعبه آنتن برسانید.
- نصب اصولی تجهیزات الکتریکی: نصب تمامی تجهیزات الکتریکی مورد نیاز اعم از پریز، کلید، انواع سیستم های سرمایش و گرمایش برقی و… آخرین مرحله از اصول سیم کشی ساختمان است.
طراحی پلان روشنایی ساختمان یک طبقه
نکات مهم در طراحی پلان روشنایی ساختمان یک طبقه به شرح زیر است:
1. طراحی چیدمان چراغ‌ها باید طوری باشد که یک چراغ در وسط سقف قرار بگیرد.
2. محل قرارگیری چراغ در سقف با استفاده از رسم قطر متناسب با ابعاد اتاق باشد.
3. پشت درب ورودی و یا تجهیزات مورد استفاده در فضا محل مناسبی برای قراردادن کلید برق نمی‌باشد.
4. بر اساس کاربرد و محل استفاده کلید، جریان نامی و نوع و محل نصب آن انتخاب کنید.
5. فیدر 10 آمپر، حداقل فیدر مجاز مدار روشنایی است.
6. ضریب هم جواری و ضریب کاهش دمای محیط برای کلیدهای مینیاتوری لحاظ شود.
با داشتن اطلاعات کافی در زمینه سیم کشی ساختمان و آشنایی با انواع سیم کشی می‌توانید در هنگام ساخت و ساز یک روش مناسب با در نظر گرفتن نوع ساختمان و میزان بودجه خود انتخاب کنید.
تاریخ انتشار : 28 شهریور 1402