در همه جای دنیا هر محصول و هر کاری استاندارد مخصوص خودش را دارد. تولیدکنندگان مختلف باید با درنظرگرفتن هر استاندارد نسبت به ساخت وسایل مختلف اقدام نمایند. درصورتیکه کابل تولیدی از استاندارد پیروی نکند کیفیت آن کاهشیافته و از ارزش بالایی برخوردار نخواهد بود. عدم استفاده از سیم و کابل استاندارد میتواند مشکلات مختلفی را در زمینه برقکشی ساختمانها و دیگر مناطق به وجود بیاورد و شما باید حتماً از محصولات استاندارد استفاده نمایید. به همین دلیل ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با استاندارد سیم و کابل آشنا کنیم تا در هنگام خرید بهترین کابل را انتخاب نمایید و با شیوههای نامگذاری این کابلها و سیمها نیز آشنا گردید.
انواع استاندارد سیم و کابل
در حال حاضر در کشور ایران استانداردهای مختلفی وجود دارد که باید همه محصولات از این استانداردها پیروی کرده باشند. برخی از آنها بینالمللی بوده و در ایران نیز کاربرد دارند و برخی دیگر نیز توسط خود سازمان استاندارد ایران تأیید و تصویب شده و فقط در ایران کاربرد دارند.
اگر بخواهیم به طور دقیقتر موضوع را بررسی نماییم متوجه میشویم که هیچ نوع کابلی از یک استاندارد واحد استفاده نکرده و همه با هم متفاوت هستند. در ادامه همراه باشید تا بیشتر با استانداردها آشنا شویم.
برای مثال در حال حاضر تولید هادی کابلها از سه نوع استاندارد پیروی میکنند. استاندارد اول استاندارد بینالمللی HD 214 است. دو استاندارد دیگر مربوط به هادی کابلها به ترتیب IEC 60227 و DIN VDA 0295 نامگذاری شدهاند.
کابل های تأسیسات برقی نیز به همین ترتیب از دو نوع استاندارد پیروی میکنند. استاندارد سیم و کابل های تأسیسات در مرحله اول IEC 650 بوده و در مرحله دوم نیز استاندارد DIN VDA 02891 است. حتی ساخت عایقها و غلاف کابلهای برق نیز استاندارد داشته و باید بر همان اساس ساخته شوند.
در زمینه ساخت عایقها سازندهها موظف هستند که از استاندارد EN 60811، IEC 60811 و DIN VDE 0473 پیروی نمایند. استاندارد سیم و کابل انعطافپذیر نیز به ترتیب استانداردهای HD 1862، HD 308، HD 402، IEC 60446 و DIN VDE 0293 است.
روی تمامی کابلهای استاندارد یک کد دهرقمی درج شده است. درصورتیکه میخواهید بدانید که کابل شما از استانداردهای لازمه پیروی میکند لازم است که به این کد دقت بفرمایید. البته وجود کد تنها کافی نیست و بهتر است که کد دهرقمی را جهت اطمینان به سامانه پیامکی سازمان استاندارد ملی ایران پیامک کنید تا از استاندارد بودن آن مطمئن شوید.
·········································································
🔔 اطلاع از آخرین قیمت فلزات در بازار ایران🔔
قیمت لحظه ای آلومینیوم – قیمت لحظه ای مس
························································
استاندارد نامگذاری در سیم و کابل
در استاندارد سیم و برق برای نامگذاری از حروف انگلیسی و اعداد استفاده میگردد. در این نامگذاری هر کدام از حروف انگلیسی دارای معنی خاصی هستند که باید با آنها آشنا باشید. این گونه میتوانید بر اساس این نامگذاری به نوع و جنس کابل پی ببرید. معمولاً هر سیم و کابل میتواند از 5 حروف انگلیسی استفاده نماید و اعداد نیز به تعداد رشته ها و اندازه کابل اشاره دارند.
اولین حرفی که در این استاندارد مشاهده مینمایید به جنس هادی کابل اشاره دارد. این حرف میتواند N به معنای فلز مس و NA به معنای فلز آلومینیوم باشد. به همین راحتی شما خودتان میتوانید جنس هادی بهکاررفته در سیم را تشخیص دهید. دومین حرف انگلیسی به عایق این کابلها اشاره دارد.
درصورتیکه حرف Y نوشته شده باشد؛ یعنی که کابل از پلاستیک ساخته شده است. همچنین ممکن است که حرف G نیز روی کابل بهکاررفته باشد که نشاندهنده عایق لاستیکی است؛ درصورتیکه هیچکدام از این حروف را مشاهده نکردید به این معنی است که کابل شما عایق کاغذی دارد.
در استاندارد سیم و کابل نامگذاری حرف سوم را به غلاف اختصاص دادهاند. حرف Y نشاندهنده غلاف پلاستیکی، حرف K نشاندهنده غلاف سربی و حرف KL نشاندهنده غلاف آلومینیومی است. همچنین برای اینکه از جنس زره کابل اطلاعات کسب کنید باید به سراغ حرف چهارم بروید.
اگر حرف B روی کابل درج شده باشد؛ یعنی که زره کابل سیم فولادی است و حرف Gb نیز نشاندهنده سیم فولادی گالوانیزه است. حرف پنجم نیز جنس پوشش بیرونی کابل را نشان میدهد. اگر حرف Y را مشاهده کردید؛ یعنی از جنس پلاستیک بوده و اگر حرف درج شده A بود؛ یعنی پوشش بیرونی آن الیاف گیاهی است.
استاندارد تولید سیم افشان
بهطورکلی برای تولید سیم افشان از سه نوع استاندارد استفاده شده است که توسط سازمان ملی استاندارد پیشنهاد میشود و هر تولیدکنندهای برای دریافت نشان استاندارد سیم و کابل خود باید حتماً از این استانداردهای ساخت پیروی کرده باشد که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
در بین این سه استاندارد از یک استاندارد بینالمللی استفاده شده است که توسط کمیسیون بینالمللی الکتروتکنیک وضع شده است. دو استاندارد دیگر نیز داخلی بوده و توسط خود سازمان استاندارد ملی وضع و به تصویب رسیده است. امکان آن کم است که کابلها از هر سه استاندارد پیروی کرده باشند.
اولین استاندارد تأیید شده برای تولید سیم افشان استاندارد IEC 5260227 است که یک استاندارد بینالمللی محسوب میشود. دو استاندارد داخلی تولید سیم افشان نیز به ترتیب IIRI 52 و ISIRI 53 هستند. البته که استاندارد ISIRI 52 از اهمیت بیشتری نسبت به شماره 53 برخوردار است.
لازم به ذکر است که سیمهای افشان در تولید بیشتر لوازم برقی که امروزه در خانه و محل کار خود استفاده میکنید نقش دارند. حتی از این کابلها برای ساخت انواع ماشینها و وسایل آشپزخانه استفاده میشود. کابل افشان از ولتاژ اسمی 200 الی 300 ولت برخوردار هستند.
استاندارد تولید سیم و کابل مفتولی
کابلهای مفتولی نیز همانند کابلهای افشان از استانداردهای خاص خودشان پیروی میکنند. لازم به ذکر است که برای کابلهای مفتولی تنها دو استاندارد وجود دارد که تولیدکنندگان میتوانند بر اساس خط تولید خودشان یکی از این استانداردها را انتخاب کرده و مورداستفاده قرار دهند.
در زمینه استاندارد سیم و کابل مفتولی نیز یک استاندارد بینالمللی و یک استاندارد داخلی دیده میشود. استاندارد بینالمللی قابلاستفاده برای این کابلها استاندارد IEC 1060227 کمیسیون بینالمللی الکتروتکنیک است. علاوهبرآن استاندارد ملی ISIRI 10 نیز برای این کابلها موجود است.
لازم به ذکر است که کابلهای مفتولی در برقکشی ساختمانها کاربرد فراوانی دارند. علاوهبرآن از این نوع کابل در برقکشی مکانهای صنعتی نیز استفاده میشود. در هنگام خرید این کابل ممکن است که با نامهای کابل خشک و کابل ثابت نیز آشنا شوید که هر دو به معنی کابل مفتولی هستند.
ازآنجاییکه میتوان از این نوع کابل در وسط بتن و آجر استفاده کرد، محبوبیت بالایی در سیمکشی ساختمانهای مسکونی دارد. علاوهبرآن این کابل محدودیت جوی نداشته و میتوان از آن در محیطهای خشک و مرطوب استفاده نمود. لازم به ذکر است که این کابل از ولتاژ اسمی 300 الی 500 ولتی برخوردار است.
استاندارد تولید کابل زیر زمینی و دفنی
استاندارد سیم و کابل زیر زمینی در زمینههای مختلف متفاوت است. برای مثال سازندگان برای ساخت هادی کابلها از استاندارد خاصی استفاده میکنند. سازندگان برای ساخت هادی این کابلها باید از استاندارد بینالمللی IEC 60228 استفاده نمایند.
اما بهطورکلی شرکتها از استانداردهای جامع برای تولید کابلهای زیر زمینی استفاده میکنند. یکی از شناختهشدهترین استانداردها برای کابل زیر زمینی استاندارد BS 5467 است. لازم به ذکر است که این استاندارد به کشور انگلستان مربوط میشود.
البته لازم به ذکر است که شما میتوانید بر اساس نیاز خود استانداردهای مختلف سیم و کابل زیر زمینی را سفارش دهید تا کارخانههای تولیدی بر اساس استانداردی که میخواهید کابلها را تولید نموده و به شما تحویل دهید تا بیشترین استفاده را در پروژه خود ببرید.
استانداردهای جهانی مختلفی برای ساخت کابلهای زیر زمینی تأیید شدهاند. برای مثال شما میتوانید از استانداردهای کمیسیون بینالمللی الکتروتکنیک یا همان IEC نیز استفاده کنید. از جمله استانداردهای دیگر مربوط به کابلهای زیر زمینی میتوان به استانداردهای DVE و ASTM اشاره نمود.
·········································································
🔔 برق کمال صنعت عرضه کننده انواع سیم و کابل از برترین برندهای بازار 🔔
························································
استاندارد کابل NM
کابلهای NM نیز یکی دیگر از پرکاربردترین کابلها در ایران هستند که احتمالاً نام آن به گوش شما نیز خورده باشد. همانطور که میدانید این کابلها نیز استاندارد سیم و کابل مخصوص به خودشان را دارند و شما باید در هنگام خرید به آن دقت لازم را داشته باشید.
در حال حاضر برای تولید کابل NM از استانداردهای UL 719، UL 83 و استاندارد ملی برق NFPA 70 استفاده میشود. بهتر است قبل از خرید مطمئن باشید که کابل موردنظر شما حتماً یکی از این استانداردها را رعایت کرده باشد. این سیم مخصوص سیمکشی داخلی ساختمانها است؛ اما بر اساس استانداردها استفاده از این سیم در ساختمانهای بیشتر از سهطبقه مجاز نیست.
استاندارد رنگبندی کابل
در سال 2001 استاندارد سیم و کابل شکل جدیدی گرفت و رنگ ها نیز به منظور شناسایی کابلها وارد عرصه شدند. در حال حاضر شما میتوانید با توجه داشتن به رنگ عایق خارجی به اطلاعاتی نظیر اندازه کابل و میزان جریان آن دسترسی داشته باشید.
برای مثال رنگ سفید برای سیمهای 14 استفاده میشود که جریان آنها در مدار 15 آمپر است. رنگ زرد نیز نشاندهنده سیم هایی با اندازه 12 است که در مدار جریان 20 آمپری دارند. از رنگ نارنجی برای سیمهای 10 که در مدار جریان 30 آمپری دارند استفاده میشود.
از رنگ مشکی برای سیمهای با اندازه 6 الی 8 که در مدار جریانی 45 الی 60 آمپری دارند استفاده میشود. رنگ خاکستری نیز مخصوص سیمهای ارت است. برای دسترسی بیشتر به اطلاعات مربوط به سیمهای ارت بهتر است که حتماً برچسب مندرج روی سیم را مطالعه بفرمایید.
البته یک مدل استاندارد رنگ دیگر نیز وجود دارد که به تعداد رشتههای هر کابل بستگی داشته و با این استاندارد تفاوت دارد. در این استاندارد ملاک اندازه و جریان بوده که رنگ غلاف بیرونی را مشخص میکند؛ ولی در استاندارد رنگ مربوط به رشتهها، رنگ رشتههای هر کابل مشخص شده است.
چه کابلی استاندارد است؟
المانهای مختلفی وجود دارند که روی استاندارد بودن یا نبودن کابل تأثیرگذار هستند. برای اینکه بتوان تصمیم گرفت که کابلی استاندارد هست یا نه نیاز است که آن را بر اساس این معیارها بسنجیم. اولین معیار موجود جنس عایق کابل است که استاندارد بودن سیم و کابل را مشخص میکند.
مشخصاً هرچه عایق کابل باکیفیتتر باشد و از مواد مرغوبتری ساخته شده باشد کابل موردنظر نیز به استاندارد نزدیکتر خواهد بود. بعد از جنس عایق باید به سراغ جنس هادی کابل بروید که یکی از ارکان اصلی کابلها محسوب میشود و روی عملکرد آن تأثیر مستقیم دارد.
هادی کابل باید از مواد خالص ساخته شده باشد و کیفیت لازم را دارا باشد علاوهبرآن باید به ضخامت آن نیز دقت داشته باشید؛ زیرا هرچه هادی موردنظر قطورتر باشد کیفیت آن نیز بالاتر خواهد بود. معیار بعدی تعداد رشتههای یک هادی است که در سیم قرار دارند.
لازم به ذکر است که رشتههای هادی نیز باید از اندازه کافی برخوردار باشند. بر اساس استاندارد سیم و کابل هرچه تعداد رشتههای یک هادی بیشتر باشد کیفیت آن بالاتر خواهد بود. بهتر است برای بررسی استاندارد کابل حتماً برچسب درج شده روی آن را مشاهده کرده و بخوانید.
انواع استانداردهای هادی در سیم و کابلها بهطور کلی برای اطمینان از عملکرد بهینه، ایمنی و کیفیت در شرایط مختلف طراحی شدهاند. این استانداردها مشخصات فنی از جمله جنس، ابعاد، مقاومت الکتریکی و مکانیکی، و خواص رسانایی هادیها (مس یا آلومینیوم) را تعیین میکنند. در زیر به چندین نوع استاندارد معروف اشاره شده است:
1. استانداردهای بینالمللی (IEC)
IEC 60228 یک استاندارد بینالمللی است که به صورت اختصاصی برای مشخص کردن هادیهای استفاده شده در کابلهای برق و سیمها تدوین شده است. این استاندارد، مشخصات فنی دقیق و جامعی را برای انواع مختلف هادی از نظر جنس، شکل، اندازه و سایر ویژگیهای الکتریکی و مکانیکی ارائه میدهد. استاندارد IEC 60228 استانداردی بینالمللی است که توسط کمیسیون بینالمللی الکتروتکنیک (International Electrotechnical Commission) تدوین شده و به مشخصات هادیهای مورد استفاده در کابلها و سیمهای برقی میپردازد. این استاندارد به طور ویژه هادیهای مسی و آلومینیومی در کابلهای برق را دستهبندی کرده و مشخصات فنی مربوط به آنها را تعیین میکند.
IEC 60228: استاندارد بینالمللی برای هادیها، که انواع هادیها را به چهار کلاس تقسیم میکند:
- کلاس 1: هادیهای صلب (تکرشتهای).
- کلاس 2: هادیهای نیمهصلب (چندرشتهای).
- کلاس 5: هادیهای انعطافپذیر.
- کلاس 6: هادیهای بسیار انعطافپذیر.
2. استانداردهای آمریکایی (ASTM)
ASTM مخفف عبارت American Society for Testing and Materials به معنای انجمن آمریکایی آزمایش و مواد است. این سازمان یک انجمن بینالمللی توسعه استاندارد است که استانداردهای فنی را به صورت داوطلبانه تعریف و به چاپ میرساند. این استانداردها گستره وسیعی از مواد، محصولات، سیستمها و وسایل را شامل میشود.
- ASTM B1 تا B8: استانداردهایی که به مشخصات فیزیکی و مکانیکی هادیهای مسی و آلومینیومی میپردازند. برخی از این استانداردها شامل:
- ASTM B3: استاندارد برای هادیهای مسی تکرشتهای.
- ASTM B8: استاندارد هادیهای مسی چندرشتهای.
- ASTM B231: استاندارد هادیهای آلومینیومی برای سیمهای هوایی.
3. استانداردهای اروپایی (EN)
استانداردهای اروپایی (EN) مجموعهای از استانداردهای فنی هستند که توسط کمیته استانداردسازی اروپا (CEN) و کمیته الکتروتکنیک اروپا (CENELEC) تدوین شدهاند. این استانداردها برای هماهنگسازی مقررات فنی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و سایر کشورهای اروپایی تدوین میشوند تا محصولاتی با کیفیت و ایمنی یکسان تولید شوند. استانداردهای EN در حوزههای مختلف صنعتی، از جمله برق، الکترونیک، ساختمان، خودرو، محیط زیست، و بسیاری از صنایع دیگر استفاده میشوند.
- EN 60228: استاندارد اروپایی برای مشخصات هادیهای مسی و آلومینیومی که مشابه استاندارد IEC 60228 است.
- EN 50182: استاندارد برای هادیهای آلومینیومی و آلیاژهای آن برای خطوط برق هوایی.
4.استانداردهای ملی ایران (ISIRI)
استانداردهای ملی ایران (ISIRI) که توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تدوین میشوند، مجموعهای از مقررات و دستورالعملهای فنی هستند که به منظور اطمینان از کیفیت، ایمنی، و سازگاری محصولات و خدمات در ایران ایجاد شدهاند. این استانداردها در زمینههای مختلف از جمله صنعت، کشاورزی، محیط زیست، بهداشت، انرژی، ساختمان و بسیاری از حوزههای دیگر تدوین میشوند.
- ISIRI 3084: استاندارد ملی ایران برای هادیهای مسی و آلومینیومی که معادل با IEC 60228 است.
- ISIRI 3085: استاندارد برای هادیهای آلومینیومی در خطوط هوایی.
5. استانداردهای UL (Underwriters Laboratories)
استانداردهای UL (Underwriters Laboratories) مجموعهای از استانداردهای ایمنی و کیفیت هستند که توسط مؤسسه آزمایشگاهی UL (Underwriters Laboratories) تدوین شدهاند. این استانداردها عمدتاً در آمریکا و سایر نقاط جهان برای تضمین ایمنی، کارایی، و کیفیت محصولات و تجهیزات الکتریکی، الکترونیکی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. مؤسسه UL بهعنوان یکی از معتبرترین نهادهای صدور گواهینامههای ایمنی در سطح جهانی شناخته میشود.
- UL 44: استاندارد برای کابلهای عایقدار با هادیهای مسی و آلومینیومی.
- UL 83: استاندارد مربوط به هادیهای عایقدار مسی و آلومینیومی با ولتاژ متوسط و بالا.
6. استانداردهای بریتانیایی (BS)
استانداردهای بریتانیایی (BS) که توسط مؤسسه استانداردهای بریتانیا (British Standards Institution – BSI) تدوین میشوند، مجموعهای از استانداردهای فنی هستند که برای تضمین کیفیت، ایمنی، و سازگاری محصولات و خدمات در بریتانیا و به صورت بینالمللی استفاده میشوند. استانداردهای BS بر اساس بهترین رویهها، فناوریهای بهروز و نیازهای بازار تدوین شدهاند و در بسیاری از صنایع و بخشهای مختلف اقتصادی اعمال میشوند.
- BS 6360: استاندارد هادیهای مسی در کابلهای برقی.
- BS EN 60228: استاندارد بریتانیایی مشابه IEC 60228 برای هادیها.
7. استانداردهای کانادایی (CSA)
استانداردهای کانادایی (CSA) که توسط انجمن استانداردهای کانادا (Canadian Standards Association – CSA) تدوین میشوند، مجموعهای از استانداردهای فنی هستند که بهطور گسترده برای تضمین ایمنی، کیفیت و سازگاری محصولات و خدمات در کانادا و به صورت جهانی به کار میروند. این استانداردها شامل مقرراتی هستند که بر اساس بهترین شیوهها و بهروزرسانیهای صنعتی تدوین شدهاند و در طیف وسیعی از صنایع از جمله برق، الکترونیک، انرژی، ساختمان، و فناوریهای نوین استفاده میشوند.
CSA C22.2: استانداردهای مربوط به هادیها برای سیم و کابلهای کانادایی که به شرایط محیطی خاص کانادا توجه میکند.
ویژگیهای مهم استانداردهای هادی:
- مقاومت الکتریکی: مشخصات مقاومت الکتریکی هادی.
- رسانایی: توانایی هادی در انتقال جریان الکتریکی.
- ابعاد و قطر: استانداردها دقت بالایی در تعیین ابعاد و قطر هادیها دارند.
- انعطافپذیری: بر اساس نوع کلاس هادی، استانداردها تعیین میکنند که هادی چقدر انعطافپذیر باشد.
این استانداردها برای تضمین ایمنی و کارایی سیم و کابلها در شرایط مختلف بهکار میروند.
تاریخ انتشار : 1404/06/6